हाम्रो सनातन शास्त्रअनुसार काल ब्रह्माले आफ्नै बहिनी दुर्गासँग जबर्जस्ती विवाह र भोगविलास गरे । उनको भोगविलासबाट ब्रम्ह, विष्णु र महेश९शिवजी० को जन्म भयो । माता दुर्गाले जेठो छोरा ब्रह्माको सावित्री, माइलो छोरा विष्णुको लक्ष्मी र कान्छो छोरा महेश(शिव)को पार्वतीसँग विवाह गराइदिइन् । वास्तवमा ब्रह्मा र सावित्री, विष्णु र लक्ष्मी अनि शिव र पार्वतीको समागमबाट नै सुर (देवता) र असुर(दैत्य, दानव, राक्षस) को जन्म भयो । तेस्रोपटक समुद्र मन्थन हुँदा चारवटा चीज निस्कियो । रत्न, अमृत, विष अनि मदिरा (रक्सी)। ब्रह्माले चौध रत्न पाए । विष्णु र देवताहरूले अमृत पाए । शिवले विष पाए । शिवले त्यसलाई आफ्नो कण्ठमा राखे । त्यसैले उनलाई नीलकण्ठ पनि भनियो । असुरहरूले मदिरा पाए । वास्तवमा मदिराको उत्पादन त्यहीबेलादेखि भयो । अनि असुरहरूले मदिरा पान गर्दै आए । उक्त शास्त्रका अनुसार मदिरा पान गर्नेहरू वास्तवमा राक्षस९दैत्य, दानव० हुन् । यो कुरा प्रशस्त मदिरा पिउने आजका मानिसबाट नै पुष्टि हुन्छ । किनकि मदिराले उन्मत्त हुँदा उसले गर्ने हिंस्रक व्यवहारबाट ऊ दैत्यभन्दा फरक हो भन्ने देख्न सकिँदैन । उसमा देवताको व्यवहार त पटक्कै पाइन्न । 

यद्यपि आज मदिरा उत्पादन गर्ने तरिका अनेक छन् । त्यही मदिरा कसैको पर्वको लागि पवित्र सगुन बन्ने गरेको छ । यो कसैको संस्कार, संस्कृति, परम्परा बनेकाले जबर्जस्ती रूपमा सम्मान गरिदिनुपर्ने अवस्था पनि छ । आजको कलियुगमा संसारभर नै मदिरा पान नगर्ने मानिस कमै होलान् । फरक यत्ति हो, कोही भट्टीमा पिउँछन्, कोही रिसोर्ट र फाइभ स्टारमा पिउँछन् । सामान्य वर्गका मानिस पिएर भट्टीमा लड्छन्, उच्च वर्ग, ओहोदाका मानिस पाँचतारे होटलमा लड्छन् । कतिसम्म भने, विश्वभर कूटनीतिक मर्यादा कायम राख्नका लागि समेत मदिरा नै पिउनुपर्ने अवस्था छ । भन्न त मानिसहरू के–के, के–के भन्छन् । कोही रक्सी पियो भने चिसो च्याट्टै भाग्छ भन्छन् । औषधीमा समेत अल्कोहलको मात्रा हुने भएकाले अलि अलि मदिरा पिउँदा केही फरक पर्दैन भनेर उक्साउनेहरू पनि प्रशस्तै भेटिन्छन् । मानिसले दानी र ज्ञानी भएर खाऔँ खाऔँ भन्ने चीज सायद यही मदिरा होला । तर मदिरा पिएर फाइदा हुन्छ भन्ने वैज्ञानिक तथ्य कहीँ फेला परेको छैन ।

यतिसम्म कि सरकारी निकायमा समेत मदिराका नाममा खर्च हुने गरेको पाइन्छ । कागजी प्रमाण नै खोज्ने हो भने त, त्यो खर्चलाई मदिरा नै किनेको भनेर उल्लेख गरेको लिखत कहीँ पाइँदैन । त्यसलाई अन्य खर्चमा देखाएर मदिरा पिउने प्रपञ्च गरिन्छ । कतिपयले संयुक्त कार्यक्रम गर्दा अर्को पाटीलाई खर्च तिर्न लगाएर पनि मदिरा पिउने कलायुक्त नाटक रचेका हुन्छन् । गर्नपर्ने कार्यक्रम गर्न पाइएन, कार्यालयका अन्य शीर्षकमा खर्च भएन, यो भएन त्यो भएन भन्नेहरू पनि मदिरामा भएको खर्चमा चाहिँ मौन हुन्छन् । किनकि मदिराले तिनीहरूलाई पनि लठ्ठ पार्छ, झुम्म बनाउँछ । मदिरा सेवन गर्नेहरूमा मदिराले आनन्द दिएको हो, ताजगीपन प्राप्त भएको भन्ने भ्रम हुन्छ । तर यस्तो आनन्द मदिराबाट प्राप्त हुने होइन । आफ्नै दिमागभित्र रहेको सेरोटोनिन र डोपामाइन केमिकल रिलिज भएर खुशी, रिल्याक्स प्राप्त भएको हो भन्ने कुरा कमै मानिसले बुझेका होलान् । यो पनि क्षणिक आनन्द हो । यस्तो दीर्घ आनन्द त ध्यान, योग गर्दा प्राप्त गर्न सकिन्छ । यतिसम्मकि यौन सम्बन्ध राख्दा वा प्रेममा फस्दा पनि मानिसलाई आफ्नै डोपामाइन र सेरोटोनिन हर्मोन रिलिज भएर आनन्द आउने हो । अर्को पक्षलाई देखेर वा छोएर होइन । त्यसैले मानिसको चिर आनन्द मानिसभित्रै छ, त्यो आनन्द न रक्सीमा छ न जाँडमा । न बाहिरी संसारमा छ न अरुको शारीरिक अंगमा । 

अहिले मदिरा नपिउने कुनै क्षेत्र छैन, चोखो कुनै क्षेत्र छैन । मदिरा सेवनले न्याय मरेको छ । सच्चा पत्रकारिता गुमेको छ । धेरै धेरै कुरा छोपिएको छ । महिलाले अनाहक, अकालमा ज्यान गुमाउनु परेको छ । हिंसा सहन परेको छ । अर्कोतिर मदिराका कारण अनेक रोग लाग्दा स्वास्थ्यमा खर्च थपिएकाले मानिसमा नै मानसिक चिन्ता थपिइरहेको छ । मदिराले व्यक्ति, घरपरिवार, समाज, राष्ट्रमा नै नकारात्मक प्रभाव पारेको छ । यसको सकारात्मक प्रभाव नै छैन । सबैलाई कमाण्डमा ल्याउन सक्ने तागत भएको राजनीतिक क्षेत्रसमेत मदिरारहित हुन सकेको छैन । यहाँ त झन् रक्सी पिउनेलाई महान क्रान्तिकारी पो ठानिन्छ । राजनीतिमा समेत विचार मिल्ने भन्दा रक्सी पिउनेकै समूह बन्दछ, कुरा मिल्दछ । जुनसुकै पार्टी, संगठनका भए पनि रक्स्याहा, जँड्याहाका साथी रक्स्याहा, जँड्याहा नै बन्दछन् । राजनीतिक नेता, मन्त्री, सांसद, साँस्कृतिककर्मी, लेखक नै मदिराले ओत भएपछि सरकारी निकायमा समेत यसको प्रभाव नपर्ने कुरै भएन । प्रत्येक कार्यालय चल्ने चेन अफ कमाण्डमा हो, चल्नुपर्ने त्यसरी नै हो तर कलियुगमा कर्मचारीतन्त्रको चेन अफ कमाण्ड पदसोपान प्रणाली या मर्यादाक्रममा होइन, मदिरामा छ भन्दा फरक नपर्ला । किनकि पिउनेहरूको स्वतः एउटा जमात बन्दछ । तिनीहरू स्वतः कुनै काम गर्न, नगर्न सहमत हुन्छन् । त्यस्तो अवस्थामा सोपान प्रणाली मिचेरै भए पनि मदिरा नपिउनेलाई बाल मतलब दिँदैनन् । त्यसले गर्दा मुद्दा हार्छ । विषयवस्तु ओझेलमा पर्छ । नैतिकता रुन्छ । सदाचार निरुत्साहित हुन्छ । भ्रष्टाचार मौलाउँछ । धेरैजसो निजी क्षेत्रमा पनि मदिरापान गर्नेकै शान र मान हुन्छ । ठेक्कापट्टा मिलाउन, कुनै षड्यन्त्र गर्न, बिग्रेको सम्बन्ध सुधार्न वा नयाँ सम्बन्ध बनाउन बन्दकोठामा बसेर मदिरा पिउँदै मुड फ्रेस नै त गर्न पर्दछ । गरिन्छ नि 

मदिरा पानले व्यक्तिगत र राष्ट्रिय अर्थतन्त्र नै ध्वस्त पारेको छ । सबै वर्गलाई बिगारेको छ । घरेलु हिंसा बढाइरहेको छ । राज्यको आर्थिक अवस्था खस्कँदै गएकाले होला, सरकारले हालै सकेसम्म अनावश्यक खर्च नगर्न १७ बुँदे निर्देशन जारी गरेको छ । वास्तवमा दिनहुँ मदिरा पान गर्न, गराउन नपर्ने हो भने भ्रष्टाचार गर्न, कमिसन खान, चोरबाटो समाउन, लुट्न नै पर्दैन मान्छेलाई । कमाइ पनि धेरै गर्न पर्दैन । सदाचारी मानिसलाई न भ्रष्टाचार गर्न पर्छ न कमिसन खान पर्छ । न चोर आइडिया लगाउन पर्छ । के यतातिर सरकारको ध्यान जान्छ रु सरकारले कडाइ गर्न सक्छ रु अनि मदिरामा हुने वाहियात खर्चलाई सरकारले जनताको हित या विकाससम्बन्धी कार्यक्रममा खर्च गर्न सक्छ रु कमसेकम सरकारले तत्काललाई प्रत्येक सरकारी कार्यालयमा छद्मरूपमा मदिरामा हुने खर्च रोक्न सक्ने हो भने मुलुक र मुलुकबासीलाई केही राहत हुने थियो कि रु अर्कोतिर विदेशी मदिराको आयात नै बन्द गरिदिए अनि तत्कालै छोड्नै नसकिने, खानै पर्ने भए स्वदेशी रक्सी नै खानुपर्ने निर्देशन जारी गरे कति राम्रो हुन्थ्यो होला । त्यसपछि क्रमशः मदिरामा हुने खर्च, लगानीले गाई, भैँसी पालेर मानिसलाई दूध, घ्यु, दही, मही खुवाउन उत्प्रेरित गर्दै लगे कसो होला सरकारजी रु यस्तो अभियान थाले कति राम्रो हुने थियो होला मन्त्रीजी रु निकाय प्रमुखजीहरू रु अनि लोकसेवा आयोग र निजी क्षेत्रले सरकारी, निजी सेवा, नियुक्तिमा प्रवेशको एउटा शर्त ९आचारसंहिता० मा नै मदिरा पान गर्न नपाउने व्यवस्था राखिदिए कस्तो हुन्थ्यो होला ?साभार : जनआस्था